Hij was ongrijpbaar tijdens zijn leven en zelfs na zijn dood is Ramses Shaffy een enigma. 21 jaar geleden interviewde ik Ramses voor de eerste en meteen laatste keer. Het werd een ziedend mooi gesprek over kansen, gemiste kansen, overspel, drank, geluk en ongeluk. Ramses maakte het allemaal mee, soms zelfs in een week. ,,Als je zo intens leeft, vergeet je de dagen, weken en soms zelf jaren”, zei hij tegen mij. Ramses was toen al fiks op leeft.
Een jaar na het interview zou hij worden geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Hij oogde destijds trots toen de onderscheiding hem ten deel viel. Hij was ook trots op zijn leven en zijn nalatenschap. Daar sprak hij toen al over: ‘ mijn nalatenschap.’ Hij kreeg gelijk want in de jaren na het interview zou Ramses nooit meer iets wezenlijks toevoegen aan zijn zo indrukwekkend oeuvre. Dat hoefde ook helemaal niet meer. Ramses Shaffy had alles gezien, alles meegemaakt.
Maar altijd was er daar dat vleugje van: ‘ als ik toen dit en als ik toen dat….’ Ramses was geen planner. Nooit geweest. Thijs van Leer, de voorman van Focus en eind jaren 60 zijn muzikale rechterhand, vertelde mij onlangs dat bij Ramses alles op gevoel ging. ,,Ik probeerde altijd de ratio te zijn maar bij hem ging alles instinctief.” Van Leer zou uiteindelijk de hoge zangpartij voor het legendarische Pastorale voor zijn rekening nemen. Ramses noemde zichzelf geen chansonniers.
Hij was immers geen Fransman zei hij nuchter tegen mij. Op deze onlangs op vinyl verschenen verzamelaar staan zijn bekendste songs. Een dubbellaar met natuurlijk de titel: Laat Me. Ze staan er allemaal op hoor: Sammy, Zing-Vecht-Huil-Bid-Lach-Werk en Bewonder, Pastorale, We Leven Nog, Mens Durf te Leven, Marije en ga zo maar door. Maar ook prachtige autobiografische nummers als De Trein Naar Het Noorden en De Een Wil De Ander. Eerst genoemde verhaald over de treinreis die een jonge Ramses moest ondernemen na het afscheid van zijn moeder.
Het klinkt decennia later nog altijd urgent en zo raak. Dat hij in de jaren ’90 nog nauwelijks tot artistieke daden kwam, had natuurlijk alles te maken met zijn wilde levensstijl. Epilepsie en het Syndroom van Korsakov maakte van de sterke en ogenschijnlijk onverwoestbare Shaffy een wrak. Deze prachtig verpakte vinyl-dubbelaar zijn een lust voor het oor en oog.
Shaffy zou in augustus 90 jaar geworden zijn maar iedereen wist dat hij die leeftijd nooit zou bereiken. Wat rest is vooral mijn muziek, hier in optima forma opgediend.
Ramses Shaffy – Laat Me (Music on Vinyl) is nu te koop.
