Ayreon is de grootste progrockster van Nederland en wellicht van Europa. Maar live optreden, nee, dat is niet echt zijn ding. Om de zoveel jaar zet hij echter de bezwaren opzij en creëert hij met de muzikale alleskunner Joost van den Broek een rocksprookje in 013 in Tilburg. Binnenkort is het zover en hij geeft onder de naam 01011001 – Live Beneath The Waves 4 shows in de Brabantse rocktempel.
Tekst: Jean-Paul Heck
Na de succesvolle concertreeks in 2017 stort hij zich nu op het conceptalbum 01011001 dat in 2008 verscheen. Op dat album werkte Arjen Lucassen ondermeer samen met grootheden zoals zangers Jorn Lande, Tom S Englund, Hansi Kürsch, Steve Lee en Bob Catley van Magnum. Maar ook Anneke van Giersbergen en Floor Jansen waren present. Net zoals Simone Simons van de band Epica. Lucassen woont al jaren in een West-Brabants dorp. Het is een plek langs de dijk waar ooit een gehuchtschooltje stond. Lucassen heeft het ingericht als zijn eigen ‘electric castle’. Een plek waar hij niet gestoord wordt en lustig kan werken aan zijn volgende muzikale droom. Hij woont er sinds een poosje met zijn Engelse partner. Eerder bezocht ik hem in zijn eigen studio in Rijsbergen en een bungalow in Oudenbosch. Lukassen, va origine een Hagenees, voelt zich thuis op het Brabantse platteland. Vanuit zijn domicilie trakteert hij de liefhebbers van fantasierijke progressieve rockmuziek al jaren met het ene na het andere kunststukje.
Je was de gitarist van de jaren ’80 rockband Vengeance. Die muziekstijl was opeens helemaal uit. Hoe zag je destijds jouw toekomst?
‘Hair-metal was uit toen ik ten tonelen kwam. Rottig op dat moment maar stiekem ook wel gaaf want ik luisterde zeker wel naar een band zoals Alice in Chains. Het was goed dat de bezem er doorheen ging. Op mijn eerste soloplaat was ik helemaal de weg kwijt. De opvolger flopte daarna ook vreselijk. Ik dacht van: ‘shit, wat nu?’ Weet je wat ik doe? Ik maak nog één plaat en die noem ik The Final Experiment en die begon in 1995 aardig te lopen. Nog niet super hoor maar goed genoeg om een opvolger te maken.’
Maar met Actual Fantasy dat een jaar later verscheen was je terug bij af.
‘Dat was achteraf gezien ook niet zo’n goede keuze. Die plaat had geen grote namen en het was een cross tussen Tangerine Dream-achtige synthesizers, John Bonham-achtige drums en Beatleske-songs. Toen die flopte, wist ik dat met een superproject moest uitpakken. Kijk, ik heb altijd wel een sterke eigen mening gehad. Binnen Vengeance heb ik de eerste zes jaar gedaan wat de bandleden wilden. Dat is toch een band met verschillende meningen. Naar het einde toe wilde ik die band wel meer een epische kant opsturen maar Vengeance had toch naam van een vuige rock-‘n-roll band. Maar mijn smaak is zo gruwelijk beeld, dat werkte uiteindelijk.’
Jij en producer Oscar Holleman is het gelukt om vanuit Vengeance een prachtige carrière op te bouwen.
‘Oscar en ik hebben dezelfde brede muzieksmaak en in Vengeance waren we al aan het stoeien met een viool, saxofoon of kinderkoortje. Wat ik wilde was om het hele gegeven van rockopera weer een nieuw leven te geven. Sinds Jezus Christ Superstar, The Wall van Pink Floyd en The War Of The Worlds van Jeff Wayne was er geen rockopera meer gemaakt met meerdere gastzangers en muzikanten. Die combinatie van progrock en metal kwam begin jaren ’90 nog helemaal niet voor.’
Je was toen nog een relatief onbekende muzikant. Hoe kreeg je al die sterren op jouw album?
‘Ik heb toen heel veel contacten kunnen leggen via journalist Edwin Ammerlaan. Zo kreeg ik via hem het telefoonnummer van Marillion-zanger Fish. Die heb ik gewoon brutaal gebeld. Hetzelfde met Anneke van Giersbergen die toen nog zong bij The Gathering die op dat moment heel groot waren. De band vond dat niet fijn maar ik ben blijven pushen. Mijn focus in Nederland waren bands als Focus, Supersister en Golden Earring. De verslaving om gasten erbij te halen begon dan ook bij Barry Hay. Toen dat was gelukt wilde ik meer en lukte het mij ook om Thijs van Leer van Focus te strikken.’
Terug luisterend naar die Into The Electric Castle. Wat klinkt die plaat bijna 25 jaar na dato nog geweldig.
‘Tja en het gekke is, het lukt mij niet meer om die sound terug te krijgen. In die tijd had ik technisch gezien te maken met veel beperkingen. Alles moest ik meerdere keren doen en daardoor ontstond er een heel transparant geluid. Alles moest gewoon goed klinken in de studio en ik kon er niet allerlei technische trucjes mee uithalen. Uiteindelijk heeft die plaat voor mijn toekomst gezorgd. Overal in de wereld in bijna elk land heb je een klein groepje mensen die de muziek die ik maak het allerbeste vinden dat er bestaat.’
Het mooiste moment van de live-uitvoering is dat jij als zanger de rol van de Hippie op je neemt. Gezien jouw verlegenheid op het podium een bijzonder moment.
‘De 12000 kaarten waren binnen één dag weg voor alle concerten. Ik kon het echt niet maken om dit niet te doen. Op het originele album was ik de vijfde keuze. Mijn eerste keuze was Donovan. Hij reageerde met mooi handgeschreven brief maar deed het niet. Daarna heb ik ook nog Steven Duffy (eerste zanger Duran Duran) en Steven Wilson gevraagd. En ook nog een Nederlandse zanger met de naam Mouse (Tuesday Child) die na de opnames met een heel contract kwam aanzetten. Ik heb hem netjes betaald en daarna alles zelf in gezongen. Tja, dus ik kon het niet maken om bij de live-uitvoering verstek te laten gaan. Stond ik daar als zanger zonder gitaar voor een bomvolle zaal. Ik had mij drie maanden supergoed voorbereid.’
De namen die je in het verleden naar Tilburg wist te halen zijn wel erg bijzonder. Star Trek-acteur John De Lancie, Fish, Thijs van Leer, Simone Simons van Epica maar ook zanger Edwin Balogh die al 20 jaar lang niet meer had gezongen.
‘Ik vroeg hem in een mail of hij het nog wel kon en hij reageerde heel helder met: ‘Ik ben nog altijd de Romein.’ Ik voel zoiets wel goed aan en wist dat Edwin het nog kon. Mijn uitgangspunt was dat minimaal de helft van de originele cast erbij moest zijn. Het mooie is dat een legende zoals Fish achteraf zo vreselijk enthousiast is over dit project. De grootste uitdaging was om John De Lancie naar Nederland te krijgen. Ooit had ik voor mijn album Lost In The New Real hem, Star Trek- acteur Patrick Stewart en Rutger Hauer had benaderd. Ik koos destijds voor Rutger en dat geweldig al was hij helemaal gestoord. Wat een prachtman. Maar De Lancie speelde de rol van Q in Star Trek en hij was perfect voor de rol van verteller. Zijn management zag het helemaal niet zitten maar John had zoiets van: ‘ik ben nu 70 jaar en dit is mijn rockopera. Ik ga het doen!’ Hij was echt super serieus maar de jongere muzikanten kenden hem alleen maar van zijn rol in Breaking Bad.’
Nog even over zangeres Floor Jansen. Jij was wellicht de eerste die haar talent ontdekte.
‘Haha, ik kijk geen televisie dus ik hoor het van anderen. Maar ik vind het supergaaf! Floor deed al mee op mijn eerste album Universal . Toen was ze 19 jaar en kwam ze hier als gothic-meisje binnen. Ik heb haar in alle periode meegemaakt en weet dat ze na de band After Forever in een heel zwart gat heeft gezeten. Ik snapte toen al niet waarom Floor niet superberoemd was. Zij heeft alles. Uitstraling en een geweldige stem. Toen ik destijds met Marco van Nightwish werkte zei ik al tegen hem dat het logisch zou zijn om Floor voor zijn band te vragen. Ik wist zeker dat het zou gaan werken. Het is zo mooi dat iemand die zo’n schat is dit allemaal overkomt.’
En nu ga je dus 01011001 live doen. Geen makkelijke plaat.
‘Maar het is wel één van mijn meest favoriete albums. Ik ben nog altijd heel trots op dat werkstuk. Ik zat niet in de beste fase van min leven en eerlijk gezegd zag ik een nieuwe plaat helemaal niet zitten. Die plaat is destijds in Oudenbosch opgenomen. Ik woonde daar in een bungalow die ik helemaal als studio had ingericht. Ik denk dat we dit keer de grootste cast bij elkaar hebben gehaal. Toen ik muzikanten voor deze shows benaderde, kreeg ik meteen geweldige mooie reacties. Het is aan ons om deze geweldige plaat live in al zijn glorie uit te voeren.’
01011001 – Live Beneath The Waves, live in 013 in Tilburg op 15, 16 (2 shows) en 17 september (2 shows).
