Moby oogde als een verdwaalde intellectueel toen hij in 1999 wereldberoemd werd met het baan doorbrekende album Play. In de jaren daarna toonde Richard Melville Hall, wat dat is zijn echte naam, als het geweten van milieu- en natuurbewust Amerika. Moby propagandeerde veganisme liet zich in boeken en documentaires altijd messcherp uit over misstanden in de wereld. Op zijn nieuwe album Resound NYC geeft hij oude songs een nieuw, georkestreerd leven.
Door: Jean-Paul Heck
57 jaar is hij nu maar de jaren lijken geen vat te hebben op het uiterlijk van Moby. Na zijn doorbraak in 1991 met de song Go, werd hij een vooraanstaande DJ en Techno-goeroe die rond het millennium zijn artistieke top bereikte. In de jaren daarna concentreerde hij zich meer op het maken van ambient muziek, het schrijven van twee biografieën en het bestieren van twee restaurants in New York en Los Angeles. In 2021 verscheen de spraakmakende documentaire Moby Doc die hij natuurlijk zelf maakte. Het geeft een indrukwekkend en soms ontluisterend kijkje in zijn leven. Of zoals hij het zelf zegt: ‘ Ik heb Moby Doc niet gemaakt om er zelf beter uit te komen.’ Welkom in de wereld van Moby.
Moby, de laatst keer dat ik je in levende lijve zag was in 2008 toen ik je thuis bezocht in je loft aan Mott Street in hartje Manhattan.
Dat weet ik nog wel. Ik ben toen nog helemaal naar beneden gelopen omdat de lift niet werkte. Tja, als ik daar was blijven wonen, had je nu niet met mij kunnen praten. New York was simpelweg mijn dood geworden. Ik was een alcoholist van het ergste soort en in Manhattan is een fles of een glas sterke drank nooit verder weg dan vijf minuten. Het is het paradijs voor een zuiplap. Ik woonde er geweldig zoals je hebt gezien. In hart van Soho maar ik had mij er volledig kapot gezopen. Toen ik vijftien jaar geleden was afgekickt van de alcohol, realiseerde ik dat ik moest verhuizen. Ik wilde ook echt gezonder worden.’
Dus de verhuizing naar de Hollywood Hills heeft je leven gered?
‘Absoluut! Ik woon hier op vijf minuten van een aantal geweldige wandelroutes af. In het verleden kwam ik nooit voor 11 uur uit mijn bed. Hier sta ik elke ochtend om vijf uur op en ga wandelen. Ik vind het nog altijd een fascinerende werkelijkheid, want als je het over verhuizen naar Los Angeles hebt, denkt iedereen meteen aan de ‘ fast live’ en ‘ plastic fantastic.’ Dat is er natuurlijk ook maar ik heb daar niets mee van doen. Ik woon hier heerlijk. De temperatuur is geweldig en er wonen hier talloze geweldige muzikanten. Maar ik heb ook met heel veel plezier in New York gewoond. Alle muziek die op het nieuwe album staat is op die plek geschreven.’
Was je verrast door Los Angeles?
‘ Ik was hier al honderden keren als toerend artiest geweest. Maar dan zie je La op een totaal andere manier, Je verblijft in een hotel, je doet een show en pak een vliegtuig. Ik was zo verrast door de natuur rondom deze stad. Je denkt bij LA aan rode lopers events, palmbomen en plastic chirurgie. Maar er is hier echt 20 miljoenen hectare aan bos, waardoor het heel makkelijk is op een connectie met de natuur te krijgen. Hier leven echt beren, bergleeuwen en ratelslangen. Als mijn hoofd weer op hol slaat of ik verzand in een depressie, ga ik naar buiten en maak een flinke wandeling door de natuur. Je kunt hier vijf lopen zonder iemand tegen te komen. Je stapt in een wereld die werkelijk niets te maken heeft met de mensheid.’
Toch niet gek voor een ouwe punker die als tiener dacht niet erg oud te worden.
‘Dat was ook zo. Ik groeide op in het groepje van de ‘ losers’. De ‘drop outs’ die altijd aan de rand van de samenleving zouden wonen. Ik was een punker, een anarchist die overal tegen was. Zo zag ik er uit en zo gedroeg ik mij ook. In alles wilde ik Brits zijn. Ik wilde The Clash, Sex Pistols en The Damned in één person vertegenwoordigen. En nu ben ik oud. Een oude punker? Wellicht wel. Maar wel eentje met gevoel voor nostalgie. Dat ik oude songs van mezelf opnieuw opneem met een concert, klinkt armoedig. Maar ik zie het als een gevalletje van cultureel optimisme.
We leven in een warrige wereld. Een totaal andere wereld dat de jaren ’90. Het decennium waarin jij doorbrak.
‘De jaren ’90 was een bron vol optimisme en de wereld stond in volle bloei. Bill Clinton werd president en klimaatverandering was niet meer dan de naam van een boek van vicepresident Al Gore. Zelfs Rusland was onze vriend. Weet je dat ze destijds onderdeel wilde worden van de Europese Unie? Ook China voerde democratische hervormingen door en we dachten dat internet die geweldige nieuwe kracht was. Een eerlijke kracht die leerzaam zou zijn voor de hele wereld. Internet moest mensen verbinden maar we zaten er zo vreselijk naast. Klimaatverandering ruïneert de wereld en social media is het afvoerputje van onze wereld.’
Leg eens uit.
‘ Ik ben zelfs gestopt met Twitteren. Toevallig keek ik onlangs er weer eventjes op en het voelde alsof ik de deur van een gekkenhuis opende waarin iedereen elkaar in de gezicht sloeg en spuugde. Social Media is dé bron voor racisme en antisemitisme. Ik snap werkelijk niet waarom iemand met een normaal brein daar nog aan meedoet.’
Nostalgie heeft dus ook een lelijke kant.
Terugkijken maakt elk mens ook pessimistisch. We zijn al decennia gewend dat het steeds beter wordt. En kijk ons nu eens. Amerika is in verval, er woedt een vreselijke oorlog in Oekraïne en elke dag is er een schietpartij in mijn vaderland. Maar ook hier in Amerika. Weet je wat ik ontzettend mis? Het medialandschap voor de komst van het internet. Mensen kregen het nieuws via uitzendingen op televisie of door het lezen van de New York Times. Het werd netjes gemodereerd. Maar 24 uur lang kabeltelevisie per dag en social media focussen alles op boosheid en gekte.
Wat zou jouw goede vriend David Bowie nu in deze wereld staan?
‘Ik heb vaak met David na 9-11 gesproken. Hij was de geboren optimist met een scherp oog en oor voor detail en hij had een heerlijk gevoel voor humor. Toen we ons eerste telefoongesprek hadden voor 2002 Live By Request, grapte hij: ‘ volgens mij ben je een lange kerel en heb je lang haar.’ Haha, ik ben natuurlijk volstrekt het tegenovergestelde. David had de wereld van nu zeker terug laten komen in zijn muziek. Ik had het onlangs met politicus Cory Booker over David. Cory is de senator van New Jersey voor de democratische partij en hij zei: ‘ weet je wat het is? Mensen zijn vreselijk goed in het veroorzaken van problemen maar nog beter in het oplossen ervan. Dat vond ik een interessant gegeven. Het was iets wat David had kunnen zeggen.’
Wat is jouw mooiste herinnering aan Bowie?
‘Dat hij ooit bij mij thuis op de bank waar jij in 2008 ook op heb gezeten, en waar we samen zijn song Heroes oefenden. Gewoon op een akoestische gitaar. Als ik het je nu vertel, krijg ik wederom kippenvel. Ik heb later wel wat dingen ingespeeld op albums van hem, maar zonder het vermelden van mijn naam. Hij had een studio (Looking Glass Studio) echt letterlijk bij mij om de hoek in Manhattan. We hebben best wel wat dingen opgenomen maar ik zou echt niet weten waar het is.’
Heb je de discussie een beetje gevolgd over artificial intelligence in relatie tot muziek?
‘Ik vermoed dat artificial intelligence het perfecte instrument gaat worden om op maat gemaakte popmuziek te creëren. Ik zou mij als popproducer grote zorgen maken. Maar één ding zal nooit gebeuren: welke computer dan ook, je kunt nooit de weerbarstigheid en gevoelens van artiesten zoals Tom Waits, Mark Lanegan, Leonard Cohen of Bob Dylan dupliceren. Persoonlijk maak mij ook geen zorgen. Ik ben een gearriveerd artiest die niet eens meer hoeft te toeren om de schoorsteen rokende te houden. De tijd dat ik mijzelf constant vragen stelde is ook voorbij.’
Je vertelde mij in 2008 dat je een enorme bewijsdrang had.
‘Jarenlang dacht ik dat geluk afhing van je culturele positie. Ik kom uit een arbeidersgezin en dan is erkenning en rijkdom het hoogst haalbare. Jarenlang dacht ik dat geluk samenhing met het kiezen van de juiste vrienden, het lezen van de juiste boeken, het draaien van de beste muziek….Daar hoorde ook wonen in Manhattan bij. Als hippe techno-muzikant moest je gewoon in Soho wonen. Grote onzin natuurlijk. Volgens mij wonen al de grote Nederlandse DJ’s nog allemaal gewoon in jouw land.’
Teruggrijpen naar oud werk wordt vaak uitgelegd als creatieve armoede. Kijk naar de kritiek die U2 kreeg toen de band eerder dit jaar een album uitbracht met opnieuw opgenomen liedjes.
‘Natuurlijk is het ‘ not done’ maar dat interesseert mij niet. De banale waarheid is dat ik het simpelweg leuk vind om met mijn muziek bezig te zijn. Ik zou je graag een intelligent en diepzinnig antwoord op die vraag geven maar dat kan ik niet. Voor dit album wilde ik gewoon een aantal composities een nieuwe kans geven. Ik geloof ook echt dat het initiële idee van het nummer nu beter tot zijn recht komt. Ik werkte indertijd razendsnel, simpel om daarna weer zo snel mogelijk op tournee te gaan. Natuurlijk vind ik stoer dat de geweldige Gregory Porter In My Heart zingt en Nicole Scherzinger In This World doet. Het was voor mij echt een uitdaging om mijn catalogus een nieuwe kans te geven. Maar het antwoord waarom ik deze liedjes heb gekozen is simpel: Het zijn de songs die mensen willen horen. Daar ga ik niet een artistiek lulverhaaltje aan ophangen.’
Het is in de achteruitkijkspiegel terugkijken op een deel van je artistieke leven.
‘Klopt maar het is ook een terugblik naar wat voor een mens ik destijds was. Ik besef heel goed dat ik het verleden nodig heb om goed aan te voelen waar ik nu in het leven sta. Ik gebruik nostalgie om begrip bij mijzelf te kweken. Nostalgie voelt heel comfortabel aan. Iedereen vindt het leuk om oude televisieseries te zien of de platen draaien die we draaiden toen we opgroeiden. Maar je stapt ook in een soort tijdscapsule. Zo weet ik nog precies waar ik was toen ik een bepaald nummer schreef. Als ik kijk naar de wereld waar ik het tweede deel van de jaren ’90 leefde en de wereld waarin ik nu leef, is op een bijna afschrikwekkende manier anders. Dat is meteen de depressieve kant van nostalgie.’
Het verleden ophoesten kan zeer lucratief zijn,
‘ Ik zal het netjes zeggen: deze release is voor mij geen marketingtool zoals velen artiesten hun oud materiaal wel daarvoor gebruiken. Mijn belangrijkste doelstelling is om nooit meer op tournee te gaan dus is het commercieel zinloos om oud werk aan te pakken. De tijd dat we miljoenen platen ligt achter ons dus die intrinsieke motivatie is volledig weg. Er worden per dag 25000 nieuwe songs online gedumpt dus moet je er vanuit gaan dat niemand hoort wat je maakt. Ik neem tegenwoordig muziek op een totaal andere manier op. Kijk, ik vind het prachtig dat iemand zoals David Guetta rijk geproduceerde popplaten maakt maar dat is voor mij totaal niet interessant. Het idee om op maat gemaakte popmuziek vind ik zo deprimerend. Als je op je sterfbed ligt is dat volgens mij niet iets waar je trots op terugkijkt. Probeer iets met integriteit te maken. Iets waar je hart en ziel in ligt. Elke dag sta ik op met het doel om iets specials te maken. Om een song te schrijven die maar een beetje in de buurt komt van Heroes.’
Hoe kijk je terug naar jouw begindagen? De tijd dat de wereld Moby leerde kennen.
‘ In de jaren ’90 vonden we alles goed maar we hadden ook de verwachting dat het alleen maar beter zou worden. De wereld was echt van mening dat de donkere dagen van ons bestaan achter ons lagen. Er was meer ruimte voor humor en stijl. Ik weet niet hoe het bij jou zit maar ik ging er vanuit dat dit voor de rest van mijn leven zou doorzetten. The Simpsons waren fantastisch en we hadden zoiets van: ‘ oké, wat komt hierna? Niets dus. Ik wil niet te oud en te pessimistisch klinken maar ik heb heimwee naar het optimisme.’
Ik sprak onlangs Van Morrison en die gaf aan fan te zijn van Metallica maar ook van jouw voorlaatste album Reprise.
Wauw, dat is heel bizar. Weet je, ik heb nooit het idee gehad dat ik een carrière als muzikant zou hebben. Ik zou in mijn kelder muziek maken die nooit iemand zou horen. Ik ging er vanuit om professor in de filosofie te worden en les te geven aan mensen die het totaal niets interesseert. Zo zag ik mijn toekomst. En dat ik een platencontact zou hebben en over de wereld toerde . Nee, dat was een utopie. Ik geef je even wat perspectief: In 1984 was ik een universiteit dropout die in bar en een platenzaak werkte en 2000 dollar per jaar verdiende. Ik leefde in een verlaten fabriek en was volledig blut. Elke maandag draaide ik als DJ voor maximaal vijf heroïneverslaafde plaatjes en daar kreeg ik 20 dollar voor. En nu maak ik platen met een orkest die op het beroemde Duitse DECCA-label met dat gele logo zit. Maar wat je zegt over Van Morrison dat is echt niet te bevatten. Het lijkt wel of jij en ik in 1985 samen mescaline (as van een cactusplant) innamen in de woestijn, waarna we wakker worden en er achter komen dat die opmerking van Van Morrison een grap is. Dit is wel een hele kleine maar fraaie ego-boost.’
Je hebt veel shit over je heen gehad. Eminem spendeerde er zelfs een deel van een liedje aan.
‘Je doelt op de MTV Music Awards in 2002? Ik kijk daar met grote hilariteit op terug. Hij had het die avond echt op mij gemunt en uiteindelijk kwam hij naar mij toe en snauwde: ‘ je bent dood!’ waarna hij mij een tekening gaf waarop te zien was dat hij mij wurgde. In zijn ogen was techno op dat moment een muziekstijl die geen toekomst meer hard. Na die uitzending van de Awards schreeuwden jarenlang allerlei jong grut op straat naar mij dat techno dood was. Hij heeft mij ook nog gedist in de song Without Me.
And Moby? You can get stomped by Obie/ you thirty-six-year old balheaded fag, blow me. You don’t know me, you’re to old, let go it’s over, nobody listen to techno (uit Without Me van Eminem)
Eigenlijk ben je een metalhead. Dat vertelde mij Tommy Lee van Mötley Crűe mij ooit. Je wilde een band met hem beginnen.
‘Haha, zeker weten. Ik groeide op met Led Zeppelin, Deep Purple en Black Sabbath. Ik vind dat overigens nog steeds geweldige muziek. Het idee was om samen met Tommy en Dimebag Darrell van Pantera een band te beginnen. Dimebag is jaren terug door een idiote fan op het podium vermoord. Maar metal heeft nog altijd een grote aantrekkingskracht op mij. Ik heb het zelfs ooit nog eens voorgesteld aan Björk. Ze reageerde maar wist totaal niet waar ik het over had.’
Resound NYC (Decca/Universal Music) van Moby is nu uit.
