Het stijf uitverkochte Lowlands festival bracht weer een karrenvracht aan grote sterren naar Biddinghuizen. Met een gedurfde programmering, die niet alleen op die vedetten leunde, maar vooral op het jongere publiek was afgestemd, werden traditionele grenzen opgezocht en met drie – beoogde – vrouwelijke headliners zelfs verlegd. Soundz dompelde zichzelf drie dagen onder in het gitaargeweld én de vele beats, die in de zonnige Flevopolder domineerden.
Tekst: John den Braber en foto’s: Kim Balster
De aanloop naar de 29ste editie van muziek- en cultuurfestival Lowlands is weleens rustiger verlopen. Want hoewel de kaarten wederom in een vloek en een zucht uitverkocht waren, kreeg de organisatie het aan de stok met een flink deel van de media, waarbij een verplichte charity fee voor alle gasten van het festival, in het verkeerde keelgat schoot. Het bleek uiteindelijk een storm in een vingerhoedje, want de pers was ruimschoots vertegenwoordigd. Wat een dieper litteken achterliet, was de last minute afzegging van Florence + The Machine. Een zeer populaire act, die de gedroomde drie-eenheid aan vrouwelijke headliners – met dj Charlotte de Witte (zaterdag) en Billie Eilish (zondag) moest volmaken. Gelukkig werd er met Froukje een puike vervanger voor de Britse gevonden, wat op zo’n korte termijn toch altijd een flinke uitdaging blijft.
Wat op de vrijdagmiddag bij binnenkomst meteen opvalt, is dat het ondanks de enorme mensenmassa, nergens echt superdruk lijkt. Niet dat er minder mensen zijn dan tijdens eerdere edities, maar de spreiding lijkt veel evenrediger. Natuurlijk komt een deel van de bezoekers vooral voor het zeer uitgebreide nachtprogramma, maar overal op het – wederom prachtig aangeklede – festivalterrein zijn plekken gecreëerd voor vertier. Zo is er een groot plein met vrijmibo-achtige sfeer, waar chique wijntjes en speciaal biertjes worden geserveerd en waar veel festivalgangers zomaar een paar uur kunnen blijven hangen tussen de shows van hun echte favorieten door. Een trend die je op meer festivals ziet; de sfeer is minstens even belangrijk geworden als de kracht van de programmering.
Nadat de Nederlandse topacts S10 en Joost voor het eerste vuurwerk hebben gezorgd, geven onze zuiderburen met The Haunted Youth een masterclass aanstekelijke poprock, in de lijn van The War On Drugs. De groep rond zanger Joachim Liebens is qua interactie met het publiek terughoudend, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de vernuftige songs van de Belgen, die onlangs hun langverwachte debuutalbum uitbrachten.
Waar het Zweedse First Aid Kit de Alpha met hun country-droompop lieftallig in slaap wiegt, stookt een andere Scandinavische act even later het vuurtje juist flink op. De Noorse Ulven Ringheim, beter bekend als Girl In Red, glorieert in smakelijke uptempo pop, die wordt gelaagd door de teksten, die onder meer over haar eigen mentale tegenslagen gaan.
Het Britse Nothing But Thieves begon de Lowlands-carrière ooit in de kleine Charlie-tent, maar is inmiddels uitgegroeid tot een act die zalen als de O2 Arena in Londen en onze Ziggo Dome vult. Logisch dus, dat de groep van frontman Conor Mason een prominente plek in de Alpha krijgt. En het vijftal stelt wederom niet teleur. Tijdens de show bedankt Mason ‘Nederland’ talloze keren omdat de band hier heel snel groot werd, wat de portaal naar de rest van Europa bleek. Dat er met megahit Amsterdam werd afgesloten is dan ook nauwelijks een verrassing.
Terwijl Underworld – altijd een garantie voor een meeslepende trip – de danceliefhebbers met een greatest hits-collage warm maakt voor een lange, zwoele nacht, wordt in de Heineken de tent afgebroken door de herrezen rockformatie John Coffey. De Utrechtse formatie rond zanger David Achter de Molen stond zes jaar niet op de planken, maar daar is vanavond niets van te merken, want het beproefde recept – het publiek opstoken, massahysterie creëren, waarna de fans het podium infiltreren – zit geen houdbaarheidsdatum. Het vijftal speelt de tent letterlijk vol en dat is knap, zeker omdat de wisseling van de wacht op het festivalterrein van de dag- naar de nachtploeg in volle gang is.
Nadat het Noord-Nederlands Orkest – u weet wel, die vorig jaar konden vertrekken toen headliner Stromae extra voorbereidingsruimte nodig had – de verrassing van de zaterdag blijkt, is er in de middag – na wederom een zegetocht voor de Londense afropop-meesters Ezra Collective – een lastige keuze tussen twee Lowlands-debutanten. Wende betovert met haar heftige, maar ook vertederende shows al jaren de (theater) zalen, maar ook Boygenius – dat op hetzelfde moment in de Bravo staat – is een act om niet te laten lopen. Drie sterren – Phoebe Bridgers, Julien Baker en Lucy Dacus – vormen deze vrouwelijke folkrock-supergroep, die uitdaagt en brutaal onder de klanken van Thin Lizzy’s The Boys Are Back In Town het podium betreedt. Het drietal haalt uit, zoals de zussen van HAIM dat kunnen, klinken gruizelig en rauw als Warpaint en ontwapenen met ingetogen schoonheid, zoals bij het nummer Letter To An Old Poet, waarbij Bridgers het publiek vraagt de telefoon in de zak te houden en zo het moment intiemer en specialer te maken.
Net als Nothing But Thieves begon de Lowlands-loopbaan van Yungblud bescheiden, maar zijn met beats doorspekte glamrock heeft inmiddels een wereldster van hem gemaakt, zeker vanwege zijn groei als provocerend artiest. Goed: het is niet voor iedereen, deze naar kitsch ruikende show, maar een volle Alpha bewijst het gelijk van de boekers en uiteraard Yungblud zelf.
Bij het Zweedse Viagra Boys gaat het er later ook ruig aan toe, maar het voordeel bij dit postpunk-vijftal is: ze nemen zichzelf een stuk minder serieus dan de glamour-Brit. Absolute blikvanger is frontman Sebastian Murphy die ontregelt en zorgt voor actie op en naast het podium.
In de Alpha legt Foals meteen de troefkaarten op tafel. Want als je met je twee grootste hits Mountain At My Gates en My Number begint, moet je wel blaken van zelfvertrouwen. Nou dat doet de formatie van zanger Yannis Philippakis dan ook. De punkfunk-groep uit de Oxford speelt een retestrakke show met heerlijke riffjes, mooie synthlijnen, maar de uitsmijter ontbreekt, omdat die als ontbijt al is verorberd en daardoor vertrekken de fans toch met het gevoel van het feestje ‘waar je net te lang bleef hangen’. Hoe anders is dat bij M83. De Fransman Anthony Gonzalez is een fenomeen in het opbouwen van zijn set vol droompop, new wave en zwoele synths. Prijsnummer is uiteraard Midnight City, dat in de finale van de show zit en daardoor helaas door een groot deel van het publiek wordt gemist, omdat die al richting de Vlaamse techno-koningin Charlotte de Witte zijn verplaatst.
De zondag blijkt het summum van Lowlands 2023 te worden. In verschillende genres schitterend bekende, maar ook wat ‘nieuwere’ artiesten. Neem de Britse RAYE, aka Rachel Agatha Keen. De Londense heeft een dijk van een stem met cockney-accent, die doet denken – hoe kan het ook anders – aan Amy Winehouse. Ze zit de gehele show in een grote fauteuil, niet als gimmick, maar omdat ze een pittige rugblessure heeft opgelopen, maar toch per se wilde optreden op Lowlands. Ze neemt de bezoekers van haar concert mee in haar leven, deelt (liefdes)leed en zingt over mannelijk machtsmisbruik. RAYE is een megaster in wording, die in de Heineken tent – zeker door haar fantastische band – klinkt als een klok.
Een geweldige nummer twee van deze bloedhete dag is Billie Eilish. De Amerikaanse superster hoeft maar op te komen, om de (voornamelijk vrouwelijke fans) horendol te drijven. Ze begint met haar doorbraak single Bury a Friend en houdt daarna – mede door de schitterende visuals – toch maar mooi in haar eentje het publiek vijf kwartier vast bij de strot. Voor Eilish zijn dit soort shows namelijk – ondanks haar jonge leeftijd van 21 jaar – al gesneden koek. Sterker nog: ze stond op haar zeventiende al in deze zelfde Alpha en dat is te merken.
Maar baas boven baas: De Jeugd Van Tegenwoordig pakte net voor de Amerikaanse vedette het moment van Lowlands 2023 met speels gemak. Niet alleen lijkt de show van de niet meer zo jeugdige ‘Jeugd’ energieker dan ooit, maar ook de scherpte in rap en zang is venijnig goed. Daarbij hielp natuurlijk de enorme mensenmassa die naar de Alpha was getrokken.
Ver buiten de grootste tent in Biddinghuizen werd er meegezongen met knoepers van hits als De Formule, Watskeburt en uiteraard Sterrenstof, maar vielen ook de nieuwe nummers van het kersverse nummer 1-album Moderne Manieren al goed in de smaak. Willie Wartaal, Vjèze Fur en Faberyayo kronen zich – met hun zoveelste show op Lowlands – tot de koningen van deze editie met een jeugdige koningin in het kielzog.
Lowlands 2023 gaat waarschijnlijk de boeken in als de eerste editie waar dance en beats geleidelijk het stokje van (indie)rock beginnen over te nemen. Bij de gitaaracts is het beduidend rustiger dan waar de bpm’s rondvliegen. Is dat erg? Zeker niet, want de doelgroep van Lowlands wordt iedere jaar jonger en de invloed van socialmedia-sterren die op TikTok doorbreken, alsmaar groter. Maar ook voor de liefhebbers van riffs en slides was er nog genoeg te genieten dit jaar. De balans is alleen wat meer verschoven richting de smaak van tieners en dat is prima. Want was het niet TopNotch-oprichter en grondlegger van de vaderlandse hiphop Kees de Koning die ooit zei: “De enige die altijd gelijk hebben, zijn meisjes van vijftien. Hun smaak is het belangrijkst. Bij de cruciale momenten in de popgeschiedenis vulden zij altijd de zaal en stonden ze vooraan.”
