“Wij hebben onze eigen sound gecreëerd ”
In twintig jaar heeft Franz Ferdinand een karrenvracht aan hits geproduceerd, waarvan de meeste uitgroeiden tot echte festival-anthems. Voor de Schotse rockformatie tijd om het verleden te bundelen op Hits To The Head, een verzamelaar met alle topsongs chronologisch gerangschikt. “De afgelopen decennia voelde als een reis, waarbij ieder nummer voor een periode in onze carrière staat.”
Tekst: John den Braber
Foto: David Edwards
Veel bands die een greatest hits album uitbrengen vertonen met deze verzamelplaat vaak een laatste stuiptrekking als band. Nog even laten horen dat ze nog bestaan om vervolgens alleen nog met toeren met die indrukwekkende back catalogue het geld binnen te brengen. In het geval van Hits To The Head van Franz Ferdinand is dat zeker niet het geval, verzekert zanger Alex Kapranos – deze wat ongeruste Soundz-journalist – vanuit zijn woning in de omgeving van Glasgow. “We hadden nu precies genoeg nummers om twee kanten van het vinyl te vullen”, grapt hij eerst.
“Maar zonder gekheid: we willen met dit album vooral een streep trekken onder de eerste twintig jaar Franz Ferdinand en ons richtten op de toekomst”, legt de 49-jarige frontman uit. “Het voelt nu als een waardevol document van een prachtperiode die misschien voor mensen die ons nog niet kennen, een eerste stap in onze wereld is.”
Dat Kapranos graag een kant-en-klaar presentje voor toekomstige fans uitbrengt, komt voort uit zijn eigen liefde voor compilatiealbums. Hij groeide er namelijk zelf mee op. “Mijn ouders hadden niet zo’n grote platencollectie. Deels omdat ze niet veel geld hadden te besteden, maar ook omdat een ‘best of’ of een specifiek album van een artiest voor hen volstond. Voor mijn moeder was Changes van David Bowie genoeg, terwijl het voor mij juist een portaal naar zijn muzikale wereld was.
Ik wilde steeds meer van hem ontdekken. Nu is er ook zo’n album van ons en hoop ik dat er jongeren zijn, die net als ik destijds, onze muziek waarderen en bij ons universum willen behoren.”
Het samenstelproces van Hits To The Head was voor Kapranos de eerste keer in jaren dat hij veel nummers weer terugluisterde en dat leverde weer een trip down memory lane op. “Dat voelde echt lekker”, vertelt hij enthousiast. “Ik was in mijn hoofd plots weer op de plekken waar deze songs geschreven en opgenomen zijn. Het voelde alsof ik bij mijn ouders op visite was en door een oud fotoalbum bladerde. Daarom is het album ook in chronologische volgorde.
De afgelopen decennia voelde als een reis, waarbij ieder nummer voor een periode in onze carrière staat en dat is ook precies de reden waarom ik nummers nooit zou willen aanpassen omdat mijn smaak veranderd is. Het is een snapshot uit een periode en als je dat verandert is het net alsof je diezelfde oude plaatjes uit het familiealbum zou fotoshoppen. Het klopt gewoon niet meer.”
Het familiealbum van Franz Ferdinand krijgt in het najaar van 2003 zijn eerste plaatje: de single Darts of Pleasure. Een nummer waaraan lang is gewerkt door een groepje ontevreden muziekliefhebbers. “Ik had al in een paar bandjes gezeten, maar onze bassist Bob (Hardy red.) – met wie ik in een keuken werkte – had nog nooit een instrument vastgehouden. We waren simpelweg de muziek die op de radio werd gedraaid beu en dachten: dat kunnen wij beter. Er waren toen letterlijk maar twee liedjes die we konden verdragen: My Name Is van Eminem en Kernkraft 400 van Zombie Nation. Wij hebben toen maar onze eigen sound gecreëerd.”
Die eigen sound moest vooral niet Brits of Amerikaans klinken. Volgens Kapranos is vooral de Europese muziekscene op dat moment een inspiratiebron. “Ik weet nog goed dat ik My Favourite Game van The Cardigans hoorde en dacht: dit is zoals wij ook moeten klinken! Rock maar dan niet als garage, maar wel met een soort kilte erin.” En dus gaat de band in zee met de Zweedse producer Tore Johansson, die het album Franz Ferdinand (2004) met de wereldhits Take Me
Out, The Dark of the Matinée en This Fire het gewenste ‘koele’ Euro-sausje bezorgt.
Het titelloze debuut van de newbies uit Glasgow blijkt een commercieel succes en ook de kritieken zijn lovend. Het levert zelfs de prestigieuze Mercury Prize en een Grammy-nominatie op. Toch voelt Kapranos geen extra druk richting een opvolger. “Ik maakte me vooral druk om het vele promotoeren in die dagen. 2004 was zo’n creatief jaar geweest en we waren echt op stoom en ik wilde dat doortrekken. Als ik dan toch iets had willen veranderen aan die tijd, was het dat. Niet meer non-stop een maand op pad voor promotie en concerten, maar ook veertien dagen in de studio verder werken. Denk dat dit ons in die periode nog verder had gebracht.”
Toch heeft de plotselinge faam ook zijn grappige en mooie kanten, biecht Kapranos op. Zo is er het eerste internationale optreden dat hij niet snel zal vergeten. “We waren geboekt in Berlijn om in de Roter Salon onze nieuwe single Darts of Pleasure te presenteren. Maar wat bleek: we waren louter het bijprogramma van Starsailor, die daar de hoofdact was. Stiekem moesten we er een beetje om lachen, zeg ik eerlijk. Het gaf ons ook wel weer het gevoel van ‘there is still a long way to go’ en dat was toen ook wel nodig, denk ik.
Even beide benen weer op de grond. Weet je: instant fame ervaar je als een auto-ongeluk. Op het moment dat het gebeurt, besef je niet wat er allemaal precies aan de hand is omdat je midden in de ervaring zit. Het besef komt later, na de shock.”
Franz Ferdinand heeft in de afgelopen decennia ondertussen vijf studioalbums uitgebracht. Daarnaast is Kapranos trots op een aantal bijzondere samenwerkingen met artiesten als Daft Punk en Sparks, maar zijn meest dierbare herinnering gaat uit naar de samenwerking met de Engelse superster Jane Birkin voor het verzamelalbum Monsieur Gainsbourg Revisited. “Dat was echt een speciaal moment voor mij. We namen het nummer Sorry Angel op, wat ik sowieso een schitterend lied vind, en spraken urenlang over de periode dat ze met Serge werkte. We hebben ook nog samen opgetreden in het tv-programma Taratata. Een onvergetelijke herinnering en een fijne duik in de Franse popgeschiedenis.”
Waar Franz Ferdinand als een vriendenclubje begint, is er in de loop der jaren wel iets veranderd. De band bleef lang in dezelfde bezetting, maar na Right Thoughts, Right Words, Right Action (2013) geeft leadgitarist Nick McCarthy aan te willen stoppen. Volgens Kapranos een geluk bij een ongeluk, want met de komst van Julian Corrie waait er plots een frisse wind door de formatie. “Julian bracht nieuwe energie en ideeën. Hij had nog niet zoveel meegemaakt, dus zijn enthousiasme werkte heel erg aanstekelijk.
Voor hem was bijna alles nieuw, waardoor wij ook meer gingen genieten van de dingen die we eigenlijk jaren for granted namen. We proberen eigenlijk bij iedere plaat iets anders te doen dan bij de vorige. Meestal op gebied van productie of songwriting. Toen Nick vertrok, veranderde de gehele banddynamiek en dat pakte heel goed uit.”
Eind vorig jaar stapt nog een bandlid van het eerste uur op: drummer Paul Thomson. Zijn vervanger Audrey Tait kon vervolgens op een zeer warm bad rekenen. “Paul heeft Audrey echt alles geleerd om naadloos in de band te vloeien en dat vind ik echt zo tof van hem. We zijn ook als vrienden uiteen gegaan. Paul trok de coronaperiode heel slecht en ging zaken relativeren. We snappen zijn beslissing dan ook heel goed.”
Zonder Thomson, maar met een nieuwe vrouwelijke percussionist werkt Franz Ferdinand nu aan een nieuw album, dat langzaam vorm begint te krijgen. Het eerste resultaat van alle studioarbeid is al op Hits To The Head te horen; namelijk twee gloednieuwe singles: Curious en Billy Goodbye, geproduceerd door Stuart Price (Madonna, Dua Lipa, The Killers, New Order).
“Het voelde compleet logisch om deze nummers op het album te zetten omdat de plaat echt van de periode tot nu is. Dus actueler kan niet. Het voelde trouwens sowieso lekker om weer eens puur vanuit singles te denken. Net als bands in de sixties dat deden. Dat heeft het luisteren naar al onze oudere nummers wel losgemaakt.”
Franz Ferdinand maakte in twintig jaar tijd slechts vijf albums. Maar dat kwaliteit boven kwantiteit gaat, bewijzen de Schotten keer op keer. Onze top drie:
1 Franz Ferdinand (2004)
Slechts weinig Britse debuutplaten brengen zoveel singles in de charts dan het titelloze debuut van de Schotten. Daarnaast lijkt de band van Kapranos het wat linkse imago van indierock nieuw elan te geven met Take Me Out als ultieme meezinger.
2 Right Thoughts, Right Words, Right Action (2013)
Na het derde album Tonight: Franz Ferdinand lijkt de formatie in het archief van ‘opwindende bands uit de jaren nul’ te komen, om daar vervolgens in de vergetelheid te belanden. Met deze uitstekende comeback met de ijzersterke titelsong en Love Illumination wordt echter weer keihard op de deur van de festivals geklopt.
3 Always Ascending (2018)
Met jong en vers bloed in de gelederen dendert Franz Ferdinand door waar het bij het vorige album gebleven was. Always Ascending typeert de koers van de groep uit Glasgow tekenend. Op deze vijfde flirt de band nog meer met de dancewereld, niet in de laatste plaats door de productie van Philippe Zdar, de helaas veel te vroeg overleden drijvende kracht achter het Franse Cassius.
